سیستماتیک خانوادهeublepharidae در ایران با تاکید بر گونه eublepharis angramainyu anderson and leviton, 1966 و مقایسه جمجمه eublepharis وasaccus

خانواده یوبلفاریده(eublepharidae) یا جکوهای پلنگی (leopard geckos) به عنوان یک گروه مونوفایلیتیک، دارای شش جنس و بیش از 20 گونه می باشد، که انفرادی در جنوب تایلند، مالزی، هند، امریکای مرکزی، شرق و غرب قاره افریقا، جنوب غربی آسیا (افغانستان،پاکستان، ترکمنستان، ترکیه و ایران) پراکنده شده اند. جنس یوبلفاریس شامل چهار گونه است که همگی در جنوب غربی آسیا مستقر شده اند، از جنس یوبلفاریس(eublepharis) در ایران سه گونه در شمال شرقی (جنوب کوههای کپه داغ)، در نواحی مرزی با افغانستان، پاکستان و تپه های گچی سنگلاخی کوههای زاگرس در جنوب غربی ایران وجود دارد. بر اساس کار وسیع بیابانی از اردیبهشت 1386 تا آبان 1389، از هشت ایستگاه در مناطق مختلف غرب وجنوب غربی فلات ایران 25 نمونه (13 نر، 12 ماده) از e. angramainyu جمع آوری و شناسایی شد. در این تحقیق 27 صفت متریک و مریستیک این گونه مورد بررسی قرار گرفت. سپس داده ها با استفاده از برنامه نرم افزاری spss-16 مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. دی مورفیسم جنسی درون جمعیت های این گونه بررسی شد، براساس مطالعه اخیر ما بر روی گونه e. angramainyu در غرب و جنوب غربی فلات ایران به طور واضحی دو جنس را از یکدیگر جدا شدند. طی سالیان اخیر آناتومی مقایسه ای جمجمه در میان تاکسون های مختلف سوسماران یا در میان گونه های خاص سوسماران نظر زیست شناسان را به خود جلب کرده است. با توجه به اینکه دو خانواده جکونیده و یوبلفاریده از منظر فیلوژنتیکی به هم بسیار نزدیک و از لحاظ مورفولوژیکی متفاوت می باشند. ولی تا کنون مطالعات اندکی در مورد مقایسه جمجمه آنها صورت گرفته است. در این مطالعه، ابتدا ساختارهایی نظیر سقف جمجمه، کام، جعبه مغزی، فک پایین و دندان های گونه های eublepharis angramainyu جمع آوری شده از استان کرمانشاه و asaccus elisae از استان لرستان در غرب وجنوب غربی فلات ایران از دو گروه خواهری خانواده eublepharidae و gekkonidae را توصیف می کنیم و سپس جمجمه ها را با یکدیگر مورد مقایسه قرار می دهیم و الگوی تنوع بین جمجمه های این دو گونه را به طور مورفولوژی و عملکردی مورد مطالعه قرار می دهیم تا از تفاوتهای جزیی بین آنها برای تشخیص جایگاه تکاملی آنها از نظر ساختارجمجمه استفاده کنیم. در طی مطالعات گسترده برروی فون خزندگان غرب فلات ایران چهار نمونه از tropiocolotes helenae helenae از تپه های سنگلاخی اطراف قصر شیرین و یک نمونه از سرپل ذهاب، استان کرمانشاه جمع آوری شده و بر اساس صفات متریک و مریستیک مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. تفاوتها و شباهت های این نمونه های جدید با نمونه های استانهای ایلام و لرستان مورد بررسی واقع شده و برای نخستین بار یک جفت منافذ قاعده دمی در جنس نر و ماده تشخیص داده شده و ارزش سازشی احتمالی این منافذ مورد بحث قرار گرفت.به منظور مطالعه کنه های اکتوپارازیت نمونه هایی در مناطق نفت شهر، کرمانشاه و مسجد سلیمان جمع آوری، برای بررسی میزان آلودگی نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و کنه های اکتوپارازیت آنها جدا و سناسایی شدند.